Američka web stranica The Intercept objavila je da su ekskluzivni dokumenti i intervjui s vojnim i civilnim dužnosnicima otkrili kako su mali timovi američkih snaga za specijalne operacije tajno angažirani u posredničkim ratovima u mnogim zemljama Afrike, Bliskog istoka i azijsko-pacifičke regije.
Iako su The Intercept i drugi mediji ranije izvještavali o tome da američko Ministarstvo odbrane (Pentagon) koristi tajni program pod nazivom “127e”, pojašnjava se u izvještaju, prvi put se došlo do novih dokumenata, u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama, koji nude prvu službenu potvrdu da je oko 12 zemalja uključeno u program “127e” u cijelom svijetu, te da su američki komandosi izveli najmanje 23 operacije u periodu između 2017. i 2020. godine u sklopu ovog programa.
Portal navodi da je umirovljeni general Joseph Votel, koji je bio na čelu Komande za specijalne operacije i Centralne komande, potvrdio da se antiterorističke operacije u okviru programa “127e”, koje dosad nisu bile otkrivene, provode u Egiptu, Libanu, Siriji i Jemenu.
Drugi bivši visokorangirani dužnosnik Ministarstva odbrane, koji je želio ostati anoniman jer je govorio o povjerljivom programu, potvrdio je da se ranija verzija programa “127e” provodi u Iraku i Tunisu.
Dokumenti skreću pažnju na glavne značajke programa, kao što je korištenje ovlaštenja da se omogući pristup područjima svijeta koja su inače nedostupna čak i najelitnijim američkim trupama.
Portal navodi da dokumenti i intervjui pružaju dosad najdetaljniju sliku nejasnog tijela nadležnog za finansiranje koje američkim komandosima omogućuje provođenje antiterorističkih operacija preko stranih i neregularnih partnerskih snaga širom svijeta.
The Intercept dodaje da osnovne informacije o tim misijama, poput mjesta gdje se provode, njihove učestalosti i ciljeva, te stranih snaga na koje se američke snage oslanjaju u njihovom izvođenju, nisu poznate čak ni većini članova relevantnih kongresnih odbora i ključnom osoblju State Departmenta.
Washington, u skladu s ovim programom, može naoružavati, obučavati i davati obavještajne podatke stranim snagama. Ali za razliku od tradicionalnih inostranih programa pomoći, koji su prvenstveno usmjereni na izgradnju domaćih kapaciteta, u ovom programu se američki partneri šalju u misije usmjerene “protiv američkih neprijatelja” kako bi se postigli američki ciljevi.
Umirovljeni generali koji dobro poznaju program ”127e” kažu da je izuzetno efikasan u ciljanju militantnih skupina, dok istovremeno smanjuje rizike za američke snage. No stručnjaci kažu da upotreba tijela čija nadležnost nije poznata izaziva ozbiljnu zabrinutost po pitanju odgovornosti i nadzora, te potencijalno krši Ustav Sjedinjenih Američkih Država (SAD).
Portal ističe da su ovlaštenja ovog programa prvi put bila izložena velikoj pažnji nakon što su militanti organizacije Islamska država Iraka i Levanta (ISIL) ubili četiri američka vojnika iz zasjede u Nigeru 2017. godine, a mnogi visokorangirani senatori su tvrdili da malo znaju o tamošnjim američkim operacijama.
The Intercept navodi da je u svojim i izvještajima drugih koji su ranije objavljivani dokumentirani napori ovog programa u nekoliko afričkih zemalja, uključujući partnerstvo s ozloglašenom jedinicom kamerunske vojske, koje se potrajalo dugo nakon što su njeni članovi dovedeni u vezu s masovnim zločinima.
U izvještaju se navodi da je general Richard D. Clarke, trenutni komandant specijalnih operacija, svjedočio pred Kongresom 2019. godine da je program “127e” direktno doveo do hapšenja ili ubistava hiljada “terorista”, prekida ”terorističkih” mreža i aktivnosti, sprječavanja “terorista” da imaju širok raspon djelovanja uz finansijski trošak koji je samo djelić onoga koliko koštaju drugi programi.
The Intercept pojašnjava da su neki dokumenti dobiveni u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama toliko redigirani da je postalo teško identificirati zemlje u kojima je program proveden i snage s kojima je SAD sarađivao. Međutim, pokazalo se da postoji dosad nepoznato partnerstvo s G2 Strike Force, elitnom specijalnom jedinicom libanskih snaga, koje provode aktivnosti s američkim snagama protiv ISIL-a i Al-Kaide u Libanu.
Dokumenti također pokazuju da su američke snage ušle u partnerstvo s egipatskom vojskom kako bi ciljale militante ISIL-a na Sinajskom poluostrvu, ali da američke snage nisu pratile svoje egipatske partnere u borbama, kao što je uobičajeno u drugim afričkim zemljama.
Portal navodi da SAD ima dugu povijest pomaganja egipatskoj i libanskoj vojsci, ali da korištenje egipatskih i libanskih snaga kao posrednika u američkim antiterorističkim misijama predstavlja važan razvoj dešavanja u odnosima između Washingtona i dviju arapskih zemalja.
Iako je Sinaj pod gotovo potpunom medijskom blokadom, ističe The Intercept, grupe za ljudska prava dokumentirale su masovna kršenja prava za koje je odgovorna tamošnja egipatska vojska, poput “proizvoljnih hapšenja, prisilnih nestanaka, mučenja, vansudskih ubistava i mogućih nezakonitih zračnih i kopnenih napada na civile.”
(Agencije)