Samo provjerite kakvo će biti vrijeme. Mnogi ljudi to rade svaki dan, ali vjerovatno ne razmišljate uvijek o tome koliko je računarske snage i sati rada superkompjutera potrebno za vremensku prognozu.
Nedavno je i umjetna inteligencija (AI) ušla u svijet vremenske prognoze. Umjesto da koriste fizičke zakone, ove vrste modela koriste više od milion sati historijskih vremenskih podataka.
Prvi rezultati su obećavajući. Vremenske prognoze veštačke inteligencije sada su u nekim slučajevima jednako dobre kao i prognoze superkompjutera, navodi se u članku u naučnom časopisu Science.
Ogromne količine podataka
Vremenske prognoze u Evropi i dalje uglavnom daju tradicionalni modeli za vrijeme, poput onih od evropskog instituta ECMWF, njemačkog ICON-a i američkog GFS-a. Za generiranje vremenskih izvještaja rade se zapažanja trenutnih vremenskih uslova putem satelita, meteoroloških balona i zemaljskih stanica. Superkompjuteri zatim izračunavaju kako se ovo početno stanje mijenja tokom vremena na osnovu fizičkih zakona i matematičkih jednačina: tako je stvorena vremenska prognoza.
Zbog ogromne količine podataka i proračuna, ovo traje dugo i košta mnogo energije.
Meteorolozi zatim analiziraju vremenske modele različitih provajdera kako bi došli do prognoze. Na kraju krajeva, vremenski modeli nikada nisu savršeni, meteorolog Marco Verhoef to zna bolje od bilo koga drugog.
Nedavno su velike tehnološke kompanije lansirale nekoliko modela koje koriste mašinsko učenje, oblik vještačke inteligencije. Na osnovu trenutnog stanja atmosfere, AI model, koji je obučen sa oko četrdeset godina historijskih vremenskih podataka, procjenjuje kako će atmosfera izgledati nekoliko sati kasnije. To predviđanje se zatim koristi kao ulaz za sljedeći vremenski korak. Na primjer, Microsoft je lansirao Aurora AI model prošlog mjeseca, Google je lansirao GraphCast prošle godine, a tu je i Pangu Weather Model od tehnološke kompanije Huawei. Evropski ECMWF također trenutno eksperimentiše s tim. Razvoj se dešava veoma brzo, kaže Sander Tijm, programer vremenskih modela u KNMI u De Biltu.
“U početku smo mislili da AI može napraviti mali dio onoga što je vremenski model. Ali sada se ispostavilo da ove vrste modela mogu ispuniti sva očekivanja. To je šokantan razvoj.”
Christian Versloot radi na ovim tipovima AI modela u Weerplazi. “Prije otprilike šest godina počeo je prvi razvoj događaja. Tek 2022. godine pojavili su se prvi AI vremenski modeli koji su se po performansama približili tradicionalnim modelima. To je značajno ubrzalo istraživanje koje se odvijalo. Ono što je novo je da velike kompanije kao što su Google, Microsoft i NVIDIA takođe učestvuju u ovim razvojima.”
AI vremenski modeli mogu biti korisni u budućnosti, između ostalog, i u vezi tropskih oluja, smatra Versloot: “Čini se da AI vremenski modeli mogu bolje procijeniti položaj tropskih oluja na duži rok.
AI vremenski modeli također imaju vremenske prognoze koje zahtijevaju mnogo manje računarske snage od tradicionalnih modela, čineći prognoze dostupnim mnogo brže i omogućavajući brzo uzimanje u obzir uočenih promjena na putu uragana, što na kraju može spasiti živote ljudi.”
Intuicija o vremenskim situacijama
AI vremenski modeli ili ne, meteorolozi će uvijek biti potrebni, što zapravo misle svi na terenu.
Sander Tijm: “AI možda može automatski dati vremensku prognozu. Ali AI ne zna šta je važno u određenom danu i šta treba naglasiti.”
Christian Versloot: “AI je na kraju vrlo dobar u prepoznavanju obrazaca. Tokom godina, meteorolozi grade intuiciju o tome kako se vremenske situacije razvijaju. Oni su u stanju procijeniti i komunicirati rizike kao niko drugi.”
Izvor: NOS
Prevod: AbrašMEDIA