U dijelu Vancouvera, inovativna tehnologija koristi toplinu iz otpadnih voda i koristi je kao obnovljivi izvor energije za grijanje domova.
Kada povremene snježne padavine prekrij ulice Vancouvera usred zime, bijeli sloj brzo postane isprekidan otvorima za paru gdje se snijeg već otopio. Pristupne rupe ka podzemnim odvodima nastaju zbog topline koja teče kroz gradsku kanalizaciju, zagrijavajući trotoare.
„U kanalizacionom sistemu ima dovoljno toplote da zagrije kvartove“, primjećuje Derek Pope, menadžer za energetiku za grad Vankuver u Kanadi. “To je ono što radimo ovdje u False Creeku od 2010.”
Stanovnici False Creeka, nedavno preuređenog kvarta Vancouvera, na zapadnoj obali Kanade, dobijaju energiju iz prilično neobičnog obnovljivog izvora – otpadnih voda iz kanalizacije. Opštine širom svijeta sve više iskorištavaju ovaj podzemni oblik viška topline dok dekarboniziraju svoje energetske mreže.
Stanovnici 6.210 stanova u naselju False Creek dobivaju toplinu iz obnovljivih izvora energije, a toplina iz kanalizacije je najveći doprinos.
Sve što ide u naše odvode završava kao kanalizaciona voda – od onoga što bacimo u WC šolju, do onoga što izlazi iz naših kupatila i mašina za pranje veša. Sve što teče kroz cijevi, na kraju završava u postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda gdje se hemijski, biološki i mehanički čisti i tretira, te sprema da se ponovo vrati u naše domove. Ali toplota koja se stvara iz mašine za pranje sudova ili dugog, vrućeg tuša se generalno zaboravlja kada prođe kroz odvod, objašnjava Pope.
Toplotu u vodi je relativno lako iskoristiti kada je u kanalizacionom sistemu – i ne, bilo kakva povratna toplota neće imati neugodan miris. Poređenja radi, toplota u vazduhu brzo izlazi kroz prozore, vrata i krovove. Osim toga, ima dosta tople otpadne vode za rad. U 2020. godini, stručnjaci sa londonskog Univerziteta South Bank procijenili su da bi energija iz 16 milijardi litara kanalizacijskih otpadnih voda u Velikoj Britaniji mogla, teoretski, obezbijediti više od 20 TWh toplotne energije godišnje – dovoljno za grijanje prostora i toplu vodu u 1,6 miliona domova. U SAD-u, Amerikanci svake godine ispuste u kanalizaciju oko 350 TWh energije – što je ekvivalent grijanju 30 miliona domova godišnje.
Ušuškan ispod mosta u Vankuveru, energetski centar se nalazi na vrhu postojeće kanalizacione stanice tako da se toplota može uhvatiti prije nego što kanalizacija stigne do postrojenja za prečišćavanje. Toplotne pumpe hlade toplu kanalizaciju čija je temperatura oko 20C (68F) i koncentrišu tu toplotu za proizvodnju vruće vode koja može ići i do 80C (176F), objašnjava Pope.
„Ono što je zaista uzbudljivo je da naš sistem povrata toplote radi sa efikasnošću od preko 300%, tako da za svaku jedinicu električne energije koju uložimo da pokrene toplotnu pumpu, dobijamo preko tri jedinice toplotne energije ili toplote iz nje.“ Kanalizacija je takođe konstantno topla, tako da toplotne pumpe nastavljaju da rade efikasno čak i tokom hladnih zimskih dana kada je potražnja za toplotom najveća – obezbjeđujući stalan izvor obnovljive energije.
U EU, zgrade su odgovorne za 40% potrošnje energije. Grijanje, hlađenje i potrošna tople vode čine 80% energije koju mi, kao građani, trošimo. U Vancouveru, objašnjava Pope, zgrade su odgovorne za više od 50% gradskih emisija stakleničkih plinova, jer je sagorijevanje plina glavni način na koji grad grije svoje zgrade i proizvodi toplu vodu.
“Dakle, korištenje otpadne topline je jedan od alata u našem pojasu alata za prelazak sa toga”, kaže on. “Ovo je zaista dobra platforma za smanjenje emisija u susjedstvu, posebno u područjima s gustom populacijom.”
U kanalizacionom sistemu za povrat toplote False Creeka, u toku je izgradnja za proširenje. Kapacitet toplotne pumpe se utrostručuje sa 3 megavata (MW) na više od 9 MW. “To je velika prekretnica za komunalno preduzeće”, kaže Pope koji je primijetio “eksploziju” distriktnih energetskih sistema širom regije Greater Vancouver, pri čemu mnogi koriste ili planiraju koristiti toplinu iz kanalizacije kao primarni izvor energije, za razliku od fosilnih goriva kao što je prirodni gas.
Kao dio Vancouverovog akcionog plana za vanredne klimatske situacije, False Creek Neighborhood Energy Utility, koji je u vlasništvu i kojim upravlja grad, razvija mapu puta za izvore topline koji će biti u potpunosti obnovljivi do 2030. Do tada, Pope predviđa da će većina sistema koristiti kombinaciju otpadne toplote, skladištenja toplote i drugih obnovljivih izvora energije kako bi se ispunili ciljevi dekarbonizacije.
Najveći izazov je nedostatak integriranog urbanističkog planiranja unaprijed, tvrdi Pope: “Moramo početi gledati na otpadnu toplinu kao na resurs i pronaći načine da to uključimo u naše planiranje grada.”
Iako priznaje da postoje neki početni kapitalni troškovi, Pope objašnjava da će susjedna energetska jedinica u False Creeku vratiti svoje izdatke; stanovnici plaćaju komunalne tarife, a cijena energije s niskim udjelom ugljenika je relativno niska, plus nedavno proširenje je dijelom finansirano grantom koji podržava projekte smanjenja emisija stakleničkih plinova. Zatim, želi da vidi više opštinskih vlasti koje čine taj korak ka implementaciji.
Kompletan tekst pročitajte na BBC, prevod AbrašMEDIA