Danas je četvrtak, 16. mart, 75. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
37. – Umro je rimski car Tiberije Klaudije Neron Cezar Avgust, posinak Oktavijana Avgusta, koji je tokom vladavine od 14. godine n.e. osigurao granice Rimskog carstva bez novih osvajanja, popravio finansije i administraciju, posebno u provincijama. Prethodno se proslavio u vojnim pohodima u Germaniji, Panoniji i Dalmaciji. Pod starost je proglasio zakon “De majestate” (Uvreda veličanstva) i vladao sve okrutnije, 26. se povukao na ostrvo Kapri, a u Rimu je njegov miljenik – prefekt pretorijanaca Elije Sejan zaveo krvav režim u carevo ime. Nastojeći da se dočepa prijestola, Sejan je ubio carevog sina Julija Druza, poslije čega je Tiberije naredio njegovo smaknuće.
1560. – Nikola Šubić Zrinski i krajiški kapetan Juraj Lenković porazili Turke u bitci kod Žirovice.
1787. – Rođen je njemački fizičar Georg Simon Ohm, koji je otkrio odnos struje elektromotorne sile i otpora u električnom kolu, nazvan po njemu Omov zakon. Dao je znatan doprinos akustici, optici kristala i matematici. Jedinica za mjerenje električnog otpora u međunarodnom sistemu mjera njemu u čast nazvana je “om”.
1839. – Rođen je francuski književnik Sully Prudhomme.
1851. – Španija je zaključila konkordat s Vatikanom, prema kojem je rimokatolicizam postao jedina vjera u Španiji, a obrazovanje i štampa su stavljeni pod kontrolu crkve.
1908. – Rođen je Robert Domany, španski borac, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.
1926. – Američki fizičar Robert Goderd izveo je prvo uspješno lansiranje rakete na tečno gorivo. Raketa je dostigla 56 metara udaljenosti za 2,5 sekunde.
1930. – Rođen je bosanskohercegovački književnik Izet Sarajlić.
1934. – U Rimu je potpisan italijansko-mađrsko-austrijski protokol kojim je formiran “Dunavski blok” protiv “Male antante” Čehoslovačke, Rumunije i Jugoslavije.
1935. – Hitler je izdao dekret kojim je njemačkoj armiji osigurao 500.000 naoružanih vojnika. Time je potpuno odbacio Versajski ugovor sklopljen poslije Prvog svjetskog rata kojim je Njemačkoj dozvoljeno samo 100.000 ljudi pod oružjem.
1940. – Rođen je Bernardo Bertolucci, italijanski filmski redatelj i scenarist, čije filmove odlikuje radikalno kritički odnos prema stvarnosti i nastojanje da protumači zakonitosti građanskog svijeta i psihološke probleme čovjeka u njemu. Filmovi: “Prije revolucije”, “Partner”, “Strategija pauka”, “Konformista”, “Posljednji tango u Parizu”, “Dvadeseti vijek”, “Mjesec”, “Smiješan čovjek”, “1900”, “Posljednji kineski car”.
1953. – Josip Broz Tito doputovao je u Veliku Britaniju, što je bila prva posjeta šefa jugoslovenske države jednoj zapadnoj zemlji poslije Drugog svjetskog rata.
1962. – Lansiran prvi sovjetski satelit iz serije “Kosmos”.
1967. – U zagrebačkom listu “Vjesnik” objavljena je “Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog jezika” koju su podržali Matica hrvatska, Društvo književnika Hrvatske i 16 drugih ustanova i organizacija.
1968. – Trupe SAD u Vijetnamskom ratu masakrirale više stotina vijetnamskih civila u selu Mi Laj, među kojima mnogo djece, žena i žena trudnica. Taj ratni zločin je – kad je kasnije otkriven – izazvao talas ogorčenih osuda u svijetu i u američkoj javnosti, ali počinioci nisu kažnjeni.
1978. – “Crvene brigade” u Rimu otele su italijanskog premijera Alda Mora. Držali su ga u zatočeništvu, gdje su mu organizovali i sudski proces. Uprkos brojnim prijedlozima za razmjenu Alda Mora za nekoliko pripadnika “Crvenih brigada” i drugih oružanih grupa ljevice, Demokršćanska stranka, koja je kontrolisala Vladu, sve takve prijedloge je “minirala”. Pred sudom “Crvenih brigada” Aldo Moro je osuđen na smrt i ubijen u maju 1978. godine.
1988. – Iračke vlasti su hemijskim oružjem ubile oko 5.000 civila Kurda u gradu Halabja, na sjeveru zemlje.
1998. – Vatikan izrazio žaljenje zbog toga što pojedini pripadnici Rimokatoličke crkve nisu učinili dovoljno da tokom Drugog svjetskog rata pomognu Jevrejima izloženim nacističkom progonu, ali je odbacio zahtjeve da osudi nesumnjivo mračnu ulogu koju je tokom rata i istrebljivanja, ne samo Jevreja, odigrao papa Pije Dvanaesti.
1999. – Evropska komisija podnijela kolektivnu ostavku – prvi put nakon osnivanja tog izvršnog tijela Evropske unije 1958. godine – na šta je 20 evropskih komesara primorano optužbama za niz prevara, neregularnosti i loše upravljanje finansijama.
2002. – Umro je jugoslovenski filmski i pozorišni glumac Danilo Bata Stojković.
2014. – Stanovnici Krima na referendumu o nezavisnosti odlučili o otcjepljenju od Ukrajine i priključenju Rusiji.
(AbrašMEDIA)