Danas je utorak, 18. juli/srpanj, 199. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
64. – Veliki antički grad Rim iznenada se našao u plamenu. Vatrena stihija trajala je šest dana i sedam noći i potpuno uništila devet od 14 gradskih četvrti.
1374. – Umro je italijanski pjesnik Francesco Petrarca. U francuskom gradu Avinjonu, gdje je dugo živio, sreo je lijepu Lauru, kojoj je posvetio zbornik od 366 soneta, kancona i madrigala, poznat kao “Kanconijer”. U tom intimnom dnevniku je pjesnički oblikovao najtananija osjećanja, nemir i melanholiju. Snažno je uticao na italijansku i svjetsku književnost, uključujući srpske pjesnike u Dubrovniku u 15. i 16. vijeku. Bavio se i istorijom i filozofijom i iz tog opusa se ističe ep “Afrika”, u kojem je opisao Drugi punski rat.
1536. – Engleski Parlament donio odluku o nepriznavanju papinske vlasti u Engleskoj.
1610. – Umro je italijanski slikar Michelangelo Merisi da Caravaggio. Služio se kontrastima jarkog svjetla i dubokih sjenki. Znatno je uticao na francusko i holandsko slikarstvo 17. vijeka.
1817. – Umrla je britanska književnica Jane Austen. Zapleti njenih romana – protkanih humorom i blagom ironijom – jednostavni su i izviru iz psihologije likova običnih ljudskih odnosa, a dijalog je veoma vješto vođen. Djela: romani “Razbor i osjećanje”, “Gordost i predrasuda”, “Mensfildski park”, “Ema”, “Nortagentska opatija”, “Nagovaranje”.
1870. – Prvi vatikanski koncil proglasio dogmu o papinoj nepogrješivosti (infalibilitet) o pitanju vjere i morala svih vjernika.
1872. – Umro je meksički državnik Benito Pablo Juarz, nazvan “Washington Meksika”, koji je kao predsjednik od 1858. do 1865. i od 1867. do 1872. odvojio crkvu od države i sproveo niz mjera značajnih za socijalni i ekonomski razvitak zemlje. Od 1858. u trogodišnjem građanskom ratu predvodio je borbu protiv reakcionarnih krugova koji su oborili zakonitu vladu, a u vrijeme francuske intervencije od 1861. do 1867. borbu za nezavisnost zemlje, okončanu porazom intervencionista i strijeljanjem njihovog eksponenta cara Maksimilijana Habsburškog.
1883. – Rođen je ruski revolucionar jevrejskog porijekla Lav Borisovič Rozenfeld, jedan od prvaka sovjetske Rusije poslije Oktobarske revolucije 1917. Od 1918. do 1926. bio je predsjednik Moskovskog sovjeta, potom zamjenik predsjednika Sovjeta narodnih komesara (vlada) i jedan od vođa “nove opozicije”. U staljinističkim “čistkama” uhapšen je 1935. i na montiranom procesu osuđen na pet godina robije, a na novom procesu 1936. na smrt pod optužbom da je, kao “neprijatelj naroda”, kovao zavjeru protiv sovjetskog vođe Josifa Visarionoviča Džugašvilija (Staljina). Posthumno je rehabilitovan.
1918. – Rođen je južnoafrički političar i državnik Nelson Mandela, predsjednik Južne Afrike i vođa Afričkog nacionalnog kongresa i borbe protiv aparthejda u toj zemlji na jugu Afrike. Rasistički režim Južne Afrike ga je 1962. osudio na pet godina, a 1964. na doživotnu robiju. Iz zatvora je, poslije ogromnog pritiska svjetskog javnog mnjenja i javnosti Južne Afrike, pušten 1990, a šef države je postao 1994.
1922. – Rođen je slikar i karikaturista Ismet Voljevica (Ico Voljevica).
1936. – Pobunom trupa generala Francisca Franca u Melilji u Španskom Maroku protiv vlade Narodnog fronta premijera Manuela Asanje, pobjednika izbora u februaru 1936, počeo građanski rat u Španiji u kojem je poginulo oko milion ljudi. Tome je prethodila zavjera krajnje desnice, uz pomoć nacističke Njemačke i fašističke Italije. U pomoć Republici su priskočili dobrovoljci iz cijelog svijeta i formirane su internacionalne brigade u kojima je bilo i više od 1.600 Jugoslovena. Franco je pobijedio u proljeće 1939, najviše zahvaljujući direktnoj vojnoj intervenciji Njemačke i Italije, poslije čega je zaveo fašističku diktaturu.
1937. – Rođen je američki pisac i novinar Hunter S. Thompson.
1942. – Poslije 38 dana ogorčenih borbi Nijemci i ustaše u Drugom svjetskom ratu zauzeli su planinu Kozaru u sjeverozapadnoj Bosni, na kojoj je 3.500 boraca Drugog krajiškog partizanskog odreda branilo zbjeg sa oko 80.000 civila pred ofanzivom 40.000 njemačkih, ustaških i domobranskih vojnika, uz podršku mađarskih riječnih brodova. U borbama je poginulo 1.700 branilaca. Na više mjesta je probijen obruč i spašeno nešto više od 15.000 civila, ali su napadači nadjačali, spalili sva sela, pobili dio stanovništva, uključujući 540 ranjenika, a oko 60.000 civila otjerali u logore, mahom u Jasenovac.
1942. – SAD u Drugom svjetskom ratu objavile rat Bugarskoj, Mađarskoj i Rumunjskoj.
1971. – Šest emirata u Perzijskom zaljevu – Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Um-al-Qaiwain i Fujairah – sklopilo sporazum o osnivanju federacije Ujedinjenih Arapskih Emirata (UAE). Sporazum je stupio na snagu u prosincu 1971. godine, a u veljači 1972. godine federaciji se prikljucio i emirat Ras al-Khaimah.
1972. – Egipat zatražio da SSSR povuče svih 20.000 vojnih savjetnika, optuživši Moskvu da nije poslala obećano oružje, što je označilo početak zaoštravanja odnosa dvije zemlje i približavanja Kaira Washingtonu.
1980. – Indija lansirala svoj prvi satelit “Rohini 1”.
1991. – Predsjedništvo SFRJ objavilo odluku o povlačenju Jugoslovenske narodne armije iz Slovenije.
2002. – Švicarska vlada podnijela službeni zahtjev za prijem u UN. Taj korak će dovesti do gubitka neutralnosti te zemlje, koja neutralnost uživa vec 200 godina.
(AbrašMEDIA)