Danas je četvrtak, 2. novembar/studeni, 306. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1687. – U pobuni janjičara u Carigradu zbačen je sa vlasti turski sultan Muhamed IV, a na prijesto je došao njegov mlađi brat Sulejman III.
1755. – Rođena je francuska kraljica Marija Antoaneta, žena Luja XVI, kćerka austrijske carice Marije Terezije. Omražena u narodu kojem je poručila: “Ako nemate hljeba, jedite kolače”, optužena tokom Francuske revolucije da je tajnim vezama sa bečkim dvorom izdala Francusku, pogubljena je na giljotini 1793.
1785. – Londonski proizvođač kočija Lionel Lukin patentirao je prvi čamac za spašavanje.
1789. – U Francuskoj konfiskovana sva imovina Rimokatoličke crkve, što je bio prvi težak udarac katoličkoj crkvi u njenoj istoriji.
1815. – Rođen je engleski matematičar i filozof George Boole osnivač simboličke logike i “Bulove algebre”, koja je imala presudan značaj za razvoj kompjutera. Značajni su njegovi radovi “Istraživanje zakona mišljenja” i “Matematička analiza logike”.
1841. – Revoltirani britanskom okupacijom Kabula, Afganistanci su masakrirali 24 britanska oficira, što je izazvalo drugi Afganistanski rat.
1889. – Sjeverna Dakota postala 39, a Južna Dakota 40. savezna država SAD-a.
1911. – Rođen grčki pisac Odisej Alepudelis, poznat kao Odisej Eliti, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1979, čiju poeziju odlikuju leksičko bogatstvo i čudesne metafore. Djela: zbirke pjesama “Orijentacije”, “Klepsidre nepoznatog”, “Dostojno jest”, “Junačna i tužna pjesma za mlađeg poručnika poginulog u Albaniji”, “Šest i jedno kajanje za nebo”, “Vrhovno sunce”, “Monogram”, eseji “Otvorena knjiga”.
1914. – Rusija, Velika Britanija i Francuska su objavile rat Turskoj.
1920. – U SAD-u je nastala prva društvena radio stanica.
1930. – Haile Selasije I krunisan za cara Etiopije.
1938. – Mađarska anektirala južnu Slovačku, priključivši se rasparčavanju Čehoslovačke nakon potpisivanja Minhenskog sporazuma u septembru.
1944. – Centralni komitet Bugarske radničke partije u pismu generalnom sekretaru Komunističke partije Jugoslavije Josipu Brozu priznao bugarsku krivicu za fašističke zločine u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu.
1950. – Umro je englesko-irski pisac George Bernard Shaw. Književnu karijeru počeo je pisanjem romana i pozorišnih kritika, a proslavio se mnogobrojnim pozorišnim djelima. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1925. (“Kandida”, “Zanat gospođe Voren”, “Major Barbara”, “Pigmalion”).
1953. – Pakistanski parlament proglasio Islamsku Republiku Pakistan.
1956. – Mađarska vlada odbacila članstvo u Varšavskom paktu i zatražila pomoć UN-a zbog napada sovjetskih trupa; SSSR stavio veto u Savjetu bezbjednosti UN-a na zahtjev zapadnih sila da se razmotri kriza u Mađarskoj.
1958. – Posljednji britanski vojnici napustili Jordan.
1963. – U vojnom udaru u Južnom Vijetnamu ubijeni su predsjednik Ngo Din Dijem i njegov brat Ngo Din Nu.
1964. – U Saudijskoj Arabiji svrgnut je kralj Saud, a za novog kralja proglašen je princ Fejsal.
1975. – Umro je bosanskohercegovački književnik Besim Korkut.
1978. – Dvojica sovjetskih kosmonauta Jurij Romanenko i Georgij Grečko vratila su se na Zemlju sa svemirske stanice Saljut 6 nakon 139 dana i 14 časova, što je bio novi rekord boravka u vasioni.
1988. – Na Internetu se po prvi put u istoriji javio virus.
1995. – Vrhovni sud Argentine donio odluku o ekstradiciji nacističkog oficira Eriha Pribkea Italiji, gdje je optužen za ratne zločine tokom Drugog svjetskog rata. Izručen je Italiji, gdje je 1998. osuđen na doživotnu kaznu, koja je 2003. preinačena u kućni pritvor zbog njegovog zdravstvenog stanja. Umro 11. 10. 2013. u Rimu, u 101. godini.
1995. – Predsjednik Srbije Slobodan Milošević i predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman, pod pokroviteljstvom američkog državnog sekretara, u Dejtonu potpisali deklaraciju o diplomatskom rješenju statusa Sremsko-baranjske oblasti.
1999. – Crna Gora uvela njemačku marku kao paralelnu valutu uz jugoslovenski dinar.
2001. – Haški tribunal osudio je petoricu bosanskih Srba na višegodišnje kazne zatvora za ubijanje i mučenje bošnjačkih i hrvatskih civila u logorima Omarska, Keraterm i Trnopolje kod Prijedora. Bivši policajci iz Prijedora: Zoran Žigić osuđen je na 25 godina zatvora, komandant smjene u logoru Omarska Mlađo Radić na 20, dok su Miroslav Kvočka, Dragoljub Prcać i Milojica Kos osuđeni na zatvorske kazne od pet do sedam godina.
2001. – Poslije više od pola vijeka u škole u Srbiji ponovo je uvedena vjeronauka.
2003. – Umrla Kristabel Bilenberg (94), britanska književnica, autorka knjige “Prošlost sam ja”, memoara o opstanku u nacističkoj Njemačkoj.
2004. – Holandski filmski režišer i kolumnista Teo van Gog, praunuk slikara Vinseta van Goga, ubijen je u Amsterdamu. Njega je ubodima noža usmrtio jedan Marokanac koji je kasnije uhapšen. Teo van Gog je snimio film o zlostavljanju žena u islamskim zemljama.
(AbrašMEDIA)