Danas je četvrtak, 29. decembar/prosinac, 363. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1170. – Nadbiskup Thomas Becket ubijen je po nalogu engleskog kralja Henrija II pred oltarom Kenterberijske katedrale. Ranije blizak kraljev prijatelj i kancelar do izbora za nadbiskupa 1162, usprotivio se namjeri Henrija II da ograniči crkvenu vlast i odbio da položi zakletvu na kraljeva “Klarendonska pravila” o odnosima crkve i države. Papa Aleksandar III ga 1173. proglasio za sveca.
1721. – Francuzi su okupirali ostrvo Mauricijus u Indijskom okeanu. Ostrvo je 1810. potpalo pod britansku vlast, a nezavisnost je steklo 1968.
1800. – Rođen je američki pronalazač Charles Goodyear, koji je 1839. otkrio proces vulkanizacije kaučuka. Njegov izum dorinjeo je brzom razvoju industrije gume, posebno prozvodnji automobilskih guma.
1809. – Rođen je William Ewart Gladstone, četiri puta premijer Velike Britanije između 1868. i 1894. Poznat po političkim i socijalnim reformama, smatra se jednim od najvećih britanskih državnika. Legalizovao je 1871. radničke sindikate i 1884. izvršio tzv. treću parlamentarnu reformu.
1825. – Umro je francuski slikar Jacques Louis, osnivač i glavni predstavnik klasicizma, član Konventa i dvorski slikar Napoleona I (“Zakletva Horacija”, “Napoleonovo krunisanje”, “Porodica Žerar”, “Ubijeni Mara”, “Gospođa Rekamje”).
1931. – Umro je znanstvenik i astronom Oton Kučera.
1835. – Umro je slijepi pjesnik-guslar Filip Višnjić. Vuk Karadžić je 1815. zapisao mnoge njegove pjesme, među kojima su najpoznatije “Početak bune na dahije” i “Boj na Mišaru”.
1845. – Texas je primljen u SAD kao 28. savezna država.
1876. – Rođen je katalonski violončelista i dirigent Pablo Casals, koji je otvorio novu epohu u sviranju violončela. Napustio je Španiju kada je Franko došao na vlast i do smrti 1973. živio je u Francuskoj i Porto Riku.
1890. – Američki vojnici su kod “Ranjenog koljena” u Južnoj Dakoti masakrirali više od 200 Indijanaca iz plemena Sioux, među kojima je bio veliki broj žena i djece.
1911. – Revolucionarna privremena skupština je za prvog predsjednika Kine izabrala Sun Yat Sena, čime je poslije više od tri milenujuma ukinuta monarhija.
1914. – Počela je bitka kod Sarikamisa u Prvom svjetskom ratu u kojoj je, mnogo slabija ruska vojska, nanijela težak poraz turskoj armiji. Turci su izgubili 77.000 od 95.000 vojnika.
1924. – Umro je Carl Spitteler, švicarski književnik.
1926. – Umro je Rainer Maria Rilke, austrijski pjesnik.
1933. – Rumunski premijer Ion G. Duca postao je u Sinaji žrtvom atentata fašističke tajne udruge “željezna garda”.
1940. – Njemačko vazduhoplovstvo izvelo je najteže bombardovanje Londona u Drugom svjetskom ratu, koje je britanskoj prijestonici nanijelo najveća razaranja od “velikog požara” 1666., kada su uništene četiri petine grada.
1941. – Italijanski fašistički diktator Benito Musolini u Drugom svjetskom ratu, u pismu vođi nacističke Njemačke Adolfu Hitleru, naglasio da prije proljeća, prema zajedničkom planu i uz angažovanje italijanskih i njemačkih snaga, moraju da budu likvidirana žarišta ustanka u Srbiji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori.
1942. – U Bihaću u Drugom svjetskom ratu osnovan Ujedinjeni savez antifašističke omladine Jugoslavije. Poslije oslobođenja ta organizacija je često mijenjala ime – Narodna omladina Jugoslavije, Savez omladine Jugoslavije, Savez Socijalističke omladine Jugoslavije. Raspala se 1991. poslije otcjepljenja četiri jugoslovenske republike.
1944. – Sovjetske trupe su u Drugom svjetskom ratu ušle u Budimpeštu.
1946. – Rođen je Slobodan “Bodo” Kovačević, bosanskohercegovački muzičar.
1963. – Grčka je vlada poslala trupe na Kipar kako bi prekinula građanski rat koji je tamo izbio.
1968. – Apollo 8 lansiran je prema Mjesecu. Astronauti Frank Borman, James Lovell i William Anders nakon nešto manje od tri sata leta postali su prvi ljudi koji su ‘pobjegli’ Zemljinoj gravitaciji, a nakon toga i prvi koji su vidjeli tamnu stranu Mjeseca. Misija Apolla 8 tako je odigrala veliku ulogu u pripremi za misiju Apollo 11 koja je postavila prve ljude na Mjesec.
1975. – Eksplozija bombe na aerodromu LaGuardia u New Yorku, 11 poginulih. Iako za napad niko nije preuzeo odgovornost, sumnjalo se da iza njega stoje hrvatski nacionalisti.
1981. – Umro je jugoslovenski književnik Miroslav Krleža, jedna od najznačajnijih ličnosti u kulturno-književnim zbivanjima 20. vijeka na našem prostoru. Od 1950. bio je na čelu Jugoslovenskog leksikografskog zavoda i glavni i odgovorni urednik Enciklopedije Jugoslavije. Njegov obimni književni opus obuhvata poeziju, romane, pripovijetke, drame i eseje (“Hrvatski bog Mars”, “Povratak Filipa Latinovića”, Gospoda Glembajevi”, “U agoniji”)…
1981. – Otvorena je Akademija scenskih umjetnosti u Sarajevu.
1992. – U Ženevi su se SAD i Rusija složile oko sporazuma SRART II kojim se reducira strateško nuklearno naoružanje.
1993. – Vatikan i Izrael, poslije 2.000 godina uglavnom neprijateljskih odnosa Rimokatoličke crkve i Jevreja, usvojili dokument o međusobnom priznanju Svete stolice i jevrejske države.
1996. – Vlada Gvatemale i vođe gerilskog pokreta su potpisali sporazum kojim je poslije 36 godina zvanično okončan posljednji i najduži građanski rat u Centralnoj Americi.
(AbrašMEDIA)