Danas je subota, 6. januar/siječanj, šesti dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1066. – Za kralja Engleske okrunjen je Harold II (Harold Godwinson).
1169. – Francuska i Engleska sklopile mir prilikom susreta u Monmiraju kraljeva Luja Sedmog i Henrija Drugog.
1205. – Filip Švapski postaje rimsko-njemački kralj.
1288. – Sastavljen je Vinodolski zakonik, hrvatski popis običajnog prava.
1322. – Srpski kralj Stefan Dečanski Nemanjić, sin kralja Milutina, krunisan je u manastiru Žiča.
1355. – Karlo IV okrunjen langobardskom željeznom krunom za kralja Italije
1412. – Rođena je Jeanne d”Arc (Ivana Orleanska), francuska nacionalna junakinja i svetica Katoličke crkve.
1492. – kralj Ferdinand i kraljica Izabela pobjedonosno su ušli u Granadu, nakon što je njihova vojska porazila Boabdila, posljednjeg emira Granade. Time je okončana rekonkvista – ponovno osvajanje Pirinejskog poluostrva koje je od 711. bilo pod arapskom vlašću.
1449. – Konstantin XI okrunjen za bizantijskog cara.
1810. – Mirom u Konstantinopolju Turska je predala Rusiji poluostrvo Krim i oblast Kuban.
1829. – Umro je češki slavista Josef Dobrovský, otac slavistike, tvorac češke gramatike i gramatike
staroslovenskog jezika, središnja ličnost češkog narodnog preporoda. Proučavao je sve slovenske jezike i književnosti, posebno rad slovenskih prosvjetitelja Ćirila i Metodija, slovenske azbuke i staroslovenski jezik. Djela: “Istorija češkog jezika i književnosti”, “Gramatika češkog jezika”, “Gramatika staroslovenskog jezika”, slavističke zbirke “Slavin”, “Slovanka”.
1883. – Rođen je Khalil Gibran, libanonski pjesnik i umjetnik.
1885. – Rođen je teoretičar socijalizma Dušan Popović, jedan od pokretača radničkog pokreta u Srbiji i sekretar Srpske socijaldemokratske partije. S Dimitrijem Tucovićem je pokrenuo časopis “Borba”. Prevodio je Karla Marksa, Augusta Bebela, Karla Kauckog. Umro je u Londonu 1919.
1907. – Maria Montessori otvorila je Dječju kuću u San Lorenzu u kojoj je razvila metodiku rada s djecom s metalnom retardacijom. Montessori je tri puta predlagana za Nobelovu nagradu za mir, a u njezine najvažnije doprinose novoj pedagogiji spadaju poučavanje djece u tri dobne skupine, priznavanje djece kao osobe koje su u stanju donositi vlastite odluke i važnost razvoja “upijajućeg uma”.Maria Montessori bila je talijanska liječnica, pedagoginja i feministica, a najpoznatija je upravo po tome što je tvorac Montessori pedagoške metode. Kao prva žena upisala je krajem 19. stoljeća studij medicine na Sveučilištu u Rimu, a 1896. postala prva žena liječnica u Italiji. Još tijekom studija počela ju je zanimati dječja pedagogija i psihologija, a nekoliko godina kasnije postaje docent za pedagogiju, antropologiju i psihologiju.
1912. – Novi Meksiko je postao 47. savezna država SAD-a.
1912. – Njemački geofizičar Alfred Wegener prvi put predstavio svoju teoriju o pomjeranju kontinenata.
1919. – Umro je američki državnik Theodore Roosevelt, predsjednik SAD od 1901. do 1909, čija je politika stvorila svjetsku silu od do tada izolacionističke Amerike. Dužnost šefa države je preuzeo kao potpredsjednik SAD, poslije ubistva predsjednika Vilijama Mekinlija 1901. Inicijator je izgradnje Panamskog kanala, a za posredovanje u rusko-japanskom ratu 1905. dobio je 1906. Nobelovu nagradu za mir.
1929. – Kralj Aleksandar Karađorđević, nakon ubojstva Stjepana Radića i novonastale političke krize, iskorištava priliku da ukine Vidovdanski ustav, raspušta Narodnu skupštinu, te uvodi osobnu diktaturu (tzv. Šestojanuarska diktatura).
1936. – Rođen je Safet Isović, poznati bosanskohercegovački interpretator sevdalinki.
1940. – Nijemci vrše masovna pogubljenja Poljaka u Poznanju.
1941. – Franklin Roosevelt, predsjednik SAD-a, u svom govoru u Kongresu definira američki cilj o “četiri slobode”: slobodi govora, slobodi religije, slobodi od straha i slobodi od siromaštva.
1945. – Maršal Jugoslavije Josip Broz i šef britanske vojne misije Fitzroy MacLean u Drugom svjetskom ratu sklopili su sporazum o uspostavljanju vazduhoplovne baze kod Zadra za potrebe savezničkog vazduhoplovstva u borbi protiv njemačkih snaga.
1946. – Rođen je Syd Barrett, engleski pjevač, tekstopisac i gitarist (Pink Floyd i Stars).
1949. – Umro je američki filmski režiser Victor Fleming, koji je svjetsku slavu stekao filmom “Prohujalo sa vihorom”. Ostali filmovi: “Čarobnjak iz Oza”, “Kapetan Hrabrost”, “Tortilja Flat”, “Jovanka Orleanka”.
1950. – Ujedinjeno Kraljevstvo priznalo NR Kinu; kao odgovor na to Republika Kina (Tajvan) prekinula diplomatske odnose s Ujedinjenim Kraljevstvom.
1953. – Rođen je Malcolm Young, škotsko-australijski pjevač, tekstopisac, gitarist i producent (AC/DC).
1954. – Rođen je bosanskohercegovački glumac Mirza Tanović.
1955. – Rođen je engleski glumac Rowan Atkinson.
1963. – Reza Pahlavi, iranski šah, počinje sa “bijelom revolucijom”, sprovodi agrarne reforme i daje pravo glasa ženama.
1975. – Rođen je bosanskohercegovački glumac Enis Bešlagić.
1981. – Umro je škotski pisac Archibald Joseph Cronin, u čijim je djelima, prožetim blagim romantizmom i društvenom kritikom, opisan život rudara i britanske srednje klase. Djela: romani “Šeširdžijin zamak”, “Citadela”, “Zvijezde gledaju s neba”, “Španski vrtlar”, “Gospođa sa karanfilima”, “Tri ljubavi”, “Pregršt raži”, “Herojske godine”, “Judino drvo”, drama “Jupiter se smije”, memoari “Pustolovine u dva svijeta”.
1992. – Savezni ministar odbrane Veljko Kadijević daje ostavku.
1993. – Umro je Rudolf Nurejev (1938.-1993.) ruski baletan, koji se smatra jednim od najvećih baletana 20. stoljeća.
1993. – Umro je američki trubač, pjevač, kompozitor, aranžer i šef orkestra Dizzy Gillespie, jedan od najboljih trubača i improvizatora u istoriji džeza. Odigrao je presudnu ulogu u stvaranju tzv. bi-bap muzike.
2001. – Američki Kongres proglasio je službeno pobjedu Georga W. Busha na predsjedničkim izborima 2000.
2004. – Iran i Egipat postigli su sporazum o obnovi diplomatskih odnosa, koji su bili prekinuti punih 25 godina.
2016. – Sjeverna Koreja izjavila kako su testirali hidrogensku bombu.
(AbrašMEDIA)